νοιώσε με για να σε νοιώσω, κι ας πονάς...

σήμερα κάνει καλοκαίρι! μετά τη δουλειά βόλτα στο κέντρο. κόσμος πολύς στο μετρό, στα πεζοδρόμια, στις στάσεις, παντού! άνθρωποι που τρέχουν να προλάβουν... συντονίζομαι. το σώμα μου σφίγγεται κι επιταχύνω το βήμα μου. μα δεν βιάζομαι στ' αλήθεια. πιάνω τοίχο, σταματάω λίγα δευτερόλεπτα και συνεχίζω αργά. αισθάνομαι τον/την πίσω μου να δυσανασχετεί. κάνω χώρο στο πεζοδρόμιο να προσπεράσει (από δεξιά) και συνεχίζω. πολλές φορές αφήνω το πεζοδρόμιο και περπατάω στην άκρη του δρόμου. έτσι γλυτώνω την πίεση των βιαστικών (και ανεβάζω την πίεση των οδηγών...) περπατάω χαλαρά, σαν να είμαι διακοπές. βασικά αυτή είναι κι η απώτερη σκέψη μου: να μου δίνω καθημερινά ''τζούρες'' διακοπών! έχει και τ' απρόοπτά του. σαν κι εχθές που έχασα το υπηρεσιακό, γιατί χάζευα τον ήλιο, όπως έσκαγε πίσω από τον λυκαβηττό... όμορφα...

μέσα στο ίδιο πνεύμα κεράστηκα και παγωτό. το τρόλευ ήρθε στην ώρα του. σταμάτησε μπροστά μου (ναι, υπάρχει τρόπος να υπολογίσεις που περίπου θ' ανοίξει τις πόρτες του!) και περίμενα να κατέβουν οι επιβάτες για να μπω. δεν περίμενε όμως η κοπελιά δίπλα μου. με προσπέρασε, μπήκε και κάθισε στη μοναδική διαθέσιμη θέση. ας είναι, το παγωτό μου θα το φάω ακόμα και όρθια! λίγο παρακάτω μπήκαν ελεγκτές. έκλεισα το παγωτό (το σωστό είναι να μην τρως στα μμμ) και έδειξα την κάρτα μου. δεν μου αρέσει να πέφτω σε έλεγχο. παλιά φοβόμουν, πως θα έψαχνα την κάρτα και δεν θα την είχα (ποτέ δε συνέβη). τώρα με αγχώνει η έκβαση. ''μα δεν είναι χτυπημένο''. ο ελεγκτής μιλούσε στην κυρία που καθόταν μπροστά μου. ''μα το χτύπησα'' ξενική προφορά. το επεξεργάστηκε λίγη ώρα και απεφάνθη: ''δεν είναι χτυπημένο, έχετε ταυτότητα?'' ''όχι''. ''διαβατήριο? χαρτιά? από πού είστε?'' ''από την ρουμανία. δεν έχω χαρτιά''. ''έχετε χρήματα μαζί σας, για να αποφύγουμε το τμήμα?'' από την φωνή του καταλάβαινες πως βαριόταν να κάνει την διαδικασία. ''όχι, δεν έχω λεφτά''. ''έχετε τουλάχιστον 35 ευρώ, τα μισά?'' ήθελε να τελειώνει. ''όχι, δεν έχω, αλλά το χτύπησα και μάλλον μου έπεσε''. '' δεν βλέπω τίποτα κάτω''. ''θα το πήραν!''. είναι η ώρα που με πιάνει στεναχώρια. ένα δράμα βρισκόταν σε εξέλιξη. κι εμείς,'' οι νόμιμοι'', περιμέναμε τη λύση. αν ο ελεγκτής έκανε πίσω, θα χλευαζόταν ως ανίκανος (φαινόταν από τα βλέμματα). το ''κοινό'' ζητούσε την τιμωρία του παραβάτη. ο ελεγκτής μιλούσε ήρεμα. ''αν πάμε στο τμήμα, θα έχεις πρόβλημα. να περιμένουμε κάπου να σου φέρουν χρήματα από το σπίτι?'' ''δεν έχουμε''. ο δεύτερος ελεγκτής στριμώχτηκε πάνω μου για να περάσει και να συνεχίσει τον έλεγχο στο πίσω μέρος του τρόλευ. κόλλησε στην κοπελιά πίσω μου. κοντά μαλλιά όλο μπούκλες, λευκό δέρμα, κόκκινο στόμα, δε θα 'ταν πάνω από 18. ''το εισιτήριό σας''. ''δεν έχω...''. χαμογέλασε σαν να ζητούσε συγνώμη. ''φοιτήτρια είσαι?'' ''μαθήτρια''. χωρίς να πει λέξη προσπέρασε. στην επόμενη στάση κατέβηκαν οι δύο ελεγκτές, η γυναίκα από την ρουμανία και δυο ακόμα γυναίκες από την αφρική. ''δύο μαύρες και μία άσπρη'' χλεύασε ο υπερήλικας που στεκόταν όρθιος λίγο πιο πίσω. γύρισα και τον κύτταξα έντονα για λίγα δευτερόλεπτα. με κύτταξε κι αυτός. δεν συνέχισε. γύρισα στην κοπελιά πίσω μου. ''ξέρεις, χαίρομαι που δεν σε κατέβασαν, στεναχωριέμαι όμως που κατέβασαν τις γυναίκες που ήταν αλλοδαπές''. ''μάλλον επειδή είμαι μαθήτρια... κι εγώ αλλοδαπή είμαι...'' σκέφτηκα όσα έχω διαβάσει για τα παιδιά μεταναστών που ενώ γεννιούνται, στην ελλάδα, στερούνται υπηκοότητας (με ό,τι συνεπάγεται αυτό...)''τότε χαίρομαι ακόμα περισσότερο'' της χαμογέλασα.

παρακάτω ξέσπασε φασαρία στις πίσω θέσεις. ''θα μας κολλήσεις όλους? να βήχεις σε χαρτομάντηλο!'' αγανακτισμένη γυναικεία φωνή. ακουγόταν γυναικείος βήχας. ''δεν ακούς? έτσι που βήχεις, θα μας κολλήσεις!'' ''παράτα με!'' ''έτσι που βήχεις, πετάγονται σάλια και μικρόβια! βάλε το χέρι σου μπροστά!'' ''αι στο διάολο!'' λακωνική η απάντηση. το κοινό έσπευσε να υπερασπίσει την ''βριζόμενη'' ''μα γιατί βρίζεις τη γυναίκα?'' καλά σου λέει!'' σούσουρο στο τρόλευ. ''δεν είναι καλά η γυναίκα'' μου άνοιξε κουβέντα η διπλανή μου (είχα στο μεταξύ βρει θέση και καθόμουν). συμφώνησε μαζί της και η κοπελιά που δεν είχε εισιτήριο.''αχ, μην το κάνεις αυτό...''σκέφτηκα. ''νοιώσε την λιγάκι, όπως σε ένοιωσε ο ελεγκτής λίγο νωρίτερα...''. ''μπορεί, αλλά γιατί δεν της έδωσε απλά ένα χαρτομάντηλο, αντί να της κάνει υπόδειξη? μπορεί να μην είχε!'' της απάντησα. γύρισε στο πλάι και δεν μου ξαναμίλησε.

λίγη ώρα αργότερα έφτασα σπίτι. με το που άνοιξα την πόρτα, κατάλαβα ότι κάτι δεν πήγαινα καλά. μπροστά στην πόρτα είχε σκόνη και πετραδάκια κι εγώ είχα αφήσει ένα σπίτι πεντακάθαρο! κύτταξα το ταβάνι στο σαλόνι, έλειπε ένα μεγάλο κομμάτι. για την ακρίβεια δεν έλειπε, απλά ήταν σκορπισμένο σε όλο το δωμάτιο. πέρυσι τέτοια εποχή, είχε πέσει ένα ανάλογο κομμάτι στη κρεββατοκάμαρα. μόνο που τότε ήμουν από κάτω και ο απολογισμός ήταν ένα διαλυμένο κρεββάτι κι ένα σπασμένο πλευρό. ήταν η επομένη της μέρας που είχαν συλλάβει στελέχη της χ.α μετά τη δολοφονία του Π.Φύσσα. είχα κοιμηθεί χαρούμενη εκείνη τη νύχτα. χαμογέλασα.σήμερα, λίγες ημέρες πριν την έναρξη της δίκης τα ταβάνια συνεχίζουν να πέφτουν...

συνθήματα.

σεπτέμβριος. με πρωτοβρόχια! δεν μας είχε συνηθίσει τα τελευταία χρόνια σε τέτοιες ''φυσιολογικές'' εκδηλώσεις ο καιρός και ξαφνιάστηκα. έχω χάσει εντελώς την έννοια του ''φυσιολογικού'' και αναμενόμενου. η έλλειψη γεννάει ανασφάλεια. πρέπει συνεχώς να είμαι σ' ετοιμότητα, σε εγρήγορση, να προλάβω αυτό που έρχεται, να το αντιμετωπίσω άμεσα και αποτελεσματικά. αγχώνομαι...

σκέφτομαι την προχθεσινή πορεία. ξεκίνησε απ' την πλατεία βαρνάβα στο παγκράτι. γνωστή περιοχή, από τα εφηβικά χρόνια. οι έξοδοι μας. φαγητό, σινεμά, αργότερα στο ''μπρίκι'' για ποτό. κολλημένοι έρωτες. το ''όσα παίρνει ο άνεμος'' στο παλλάς. τέσσερις ώρες έργο σ' άβολα, ξύλινα καθίσματα. μπορντό βελούδο, απομεινάρι κάποιας εποχής, φαγωμένο από τα χρόνια. δύο μεγάλες πλατείες -χωρισμένες με διάζωμα-, εξώστης και δύο θεωρεία. δύο εμείς και ένα ζευγάρι γηραλέων όλοι οι θεατές. χέρι-χέρι μπήκαν, χέρι-χέρι βγήκαν. έρωτας που μετρούσε κοντά μια αιωνιότητα ή ανάγκη για στήριξη? μου έκαναν παρατήρηση:''δεν είναι σωστό να έχεις τα πόδια σου πάνω στο διάζωμα''. τα κατέβασα από σεβασμό. στο τέλος της παράστασης μας είπαν:''αν ο κόσμος ήξερε τί έργο είναι, θα ήταν γεμάτος ο κινηματογράφος''. χαμογέλασα συγκαταβατικά. ''έχει αλλάξει ο κόσμος'' σκέφτηκα. σίγουρα θα το είχαν προλάβει και στην πρώτη προβολή του. μου αρέσει να σκέφτομαι ότι το είχαν δει εκείνη την πρώτη φορά μαζί.

έκανα λάθος παππού. δεν άλλαξε ο κόσμος. παγκράτι σήμερα. πλατεία βαρνάβα. ένα ερωτευμένο ζευγάρι καθισμένο σ' ένα παγκάκι. έχεις καθίσει ποτέ κοντά στον έρωτα? έχεις νοιώσει τη λαχτάρα? να μην ξεκολλάει το βλέμμα, το σώμα, το στόμα... οι ''φυσιολογικοί'' δεν το αντέχουν. ως άλλοι ''νότιοι'' θεωρούν το ομόφυλο ζευγάρι απειλή κατά του κατεστημένου. πρέπει να εξοντωθεί. να παραδειγματιστούν και οι άλλοι, οι ''ανώμαλοι'' -λέξη που ακούστηκε στο ελληνικό κοινοβούλιο. τους σκλάβους τους μαστίγωναν για ''παραδειγματισμό''. τώρα σπάνε πόδια... ποιό το ''φυσιολογικό'' και ποιό το ''ανώμαλο'' λοιπόν?

ξεκινάει η πορεία. αριθμός μετεχόντων αρκετός για να την στηρίξει. περνάμε από ένα εκκλησάκι. το σύνθημα γράφεται με σπρέι:"και η παναγία ήταν διαφορετική, αφού με έναν κρίνο έκανε παιδί''. ένας άντρας διαμαρτύρεται, δημιουργείται ένταση. προσβάλλεται το θρησκευτικό συναίσθημα. συμφωνώ. θα μπορούσα να γράψω εδώ για την συνεχή προσβολή και καταπάτηση των δικαιωμάτων των ομόφυλων συνανθρώπων μας από τους εκπροσώπους της επίσημης εκκλησίας. αντ' αυτού όμως δίνω σημασία σ' ένα χαμόγελο που εμφανίζεται ξαφνικά στο πρόσωπό μου. πέρα από την ανάγκη που κρύβεται στις λέξεις του ''ασεβούς'' συνθήματος, κρύβεται και μια μεγάλη αλήθεια: η εξίσωση του ''θαύματος'' με τον κρίνο και κατά συνέπεια με τον έρωτα και την αγάπη. ο θεός της αγάπης δεν μπορεί να προήλθε από πουθενά αλλού, παρά μόνο από την ίδια την αγάπη. αυτό μας αξίζει μόνο! 

πάμε πάλι από την αρχή. παγκράτι. πλατεία βαρνάβα σε μια άλλη πραγματικότητα. δυο αγόρια ερωτευμένα σ' ένα παγκάκι. τίποτα πιο φυσιολογικό, τίποτα πιο όμορφο... καληνύχτα Σκάρλετ. αύριο ξημερώνει μια καινούρια ημέρα.καληνύχτα...

όσο υπάρχουν άνθρωποι...

σήμερα κάνει λύπη. και τις προηγούμενες μέρες δηλαδή λύπη έκανε, αλλά το έξω δε σ' αφήνει να σκεφτείς πολλά-πολλά. βγαίνεις, μιλάς, περνάς καλά, όμορφα. έλα όμως που το παραμελημένο ριζώνει, μεγαλώνει και μετά σε παίρνει και σε σηκώνει... και σήμερα το έξω προγραμματισμένο,αλλά η λύπη, λύπη... 

η λέξη εκεχειρία ακούγεται όλο και πιο πολύ. να σταματήσει ο πόλεμος (ο χαρακτηρισμός ''εχθροπραξίες'' απλά, συνιστά ύβρη) να σταματήσουν να σκοτώνονται οι άνθρωποι. λέξη ελκυστική και ελπιδοφόρα: ''η προσωρινή παύση των εχθροπραξιών'' ή αλλιώς ''ανακωχή''. σύνθετη λέξη: ἔχω + χείρ. κάτι σαν ''είναι στο χέρι μου'' ή ''εξαρτάται από 'μένα''. πάρε την ευθύνη σου δηλαδή, πάρε και τον χρόνο σου και τα ξαναλέμε. ενέχει και ένα μίνιμουμ προσδοκίας: να δεις τα πράγματα από άλλη σκοπιά, ν' αλλάξεις τρόπο, αν είναι δυνατόν.

πρόβλημα πρώτο: η ίδια η συνθήκη χάνει το νόημά της, εάν δεν δεν υπάρχει ειλικρινές ενδιαφέρον και από τις δύο πλευρές να φτιάξουν έναν κοινό (έστω νοητό αρχικά) χώρο, στον οποίο να μπορούν να συνυπάρξουν σαν αυτόνομες, ισότιμες οντότητες. έστω αν η μία πλευρά μπορεί να αναγνωρίσει την πιθανότητα δημιουργίας ενός τέτοιου χώρου, αυτό γεννάει ελπίδα. γιατί η αλήθεια είναι, πως μεγαλώνουμε μαθαίνοντας ''σωστούς τρόπους''. ο σωστός τρόπος να μιλάς, να τρως, να περπατάς κ.λ.π. από τη στιγμή που τα πράγματα γίνονται ''σωστά'' προσδοκάς ότι θα έχεις και το επιθυμητό αποτέλεσμα. το δικό σου σωστό όμως, γίνεται βραχνάς στο σωστό του άλλου. και δεν σταματάει εκεί. σιγουριά - απαίτηση - ματαίωση - πόνος - παραίτηση. κι ας μη γελιόμαστε. δεν σπάει ο κύκλος έτσι εύκολα. κι αυτός που ξέρει, χρειάζεται να κάνει έναν κόπο παραπάνω, να δείξει ξανά και ξανά, σαν να μαθαίνεις σε κάποιον να γράφει τ' όνομά του σε μια άλλη γλώσσα.

πρόβλημα δεύτερο: μετά την υπογραφή της εκεχειρίας χρειάζεται σύνδεση. χρειάζεται δηλαδή να αναγνωρίσουν και οι δύο πλευρές, πως κάτι στον τρόπο τους δημιουργεί ένταση. δύσκολο. ο ''σωστός'' τρόπος έχει κάνει κι εδώ τη δουλειά του. ένα ''δεν ξέρω για ποιό πράγμα μου μιλάς'' από τη μία και ένα ''μα δεν καταλαβαίνεις τί κάνεις'' από την άλλη τινάζουν τη σύνδεση στον αέρα. και αντί η εκεχειρία να γίνει ζωντανό πεδίο δημιουργίας νέων επαφών, καταντάει νεκρός χρόνος. στην καλύτερη περίπτωση μπορείς ν' ακούσεις το παράπονο: ''δεν κατάλαβες ποτέ πόσο έχω προσπαθήσει'' από τη μία, ''δεν μου έδωσες ποτέ αυτό που ήθελα'' από την άλλη. κάπου εκεί κόβεται η σύνδεση.

πρόβλημα τρίτο: άγνοια. οι γνωστοί τρόποι διαχείρισης της κρίσης, απλά δεν λειτουργούν. είναι αναμενόμενοι, δημιουργούν αίσθημα ανεπάρκειας και απ' όπου και αν προέρχονται κάνουν τουλάχιστον τη μία πλευρά να αισθάνεται ''ηττημένη'' . σ' αυτό το σημείο η εκεχειρία γίνεται συνώνυμη της έννοιας ''να δεις τα πράγματα με τον δικό μου τρόπο''. αυτό ενέχει αισθήματα αναξιότητας, ντροπής, υποτίμησης κ.ο.κ σε σημείο που η διακοπή των συνομιλιών φαντάζει τουλάχιστον ανακουφιστική. επικίνδυνο πράγμα να τσιγκλάς τη αξιοπρέπεια του άλλου. δύσκολο όμως και να πεις: ''δεν ξέρω''. πιο εύκολο ίσως: δείξε μου αυτά που ξέρεις, να σου δείξω αυτά που ξέρω και αφού τελειώσουμε με τα γνωστά, πάμε να μάθουμε και κάτι καινούριο?

κι αν όχι καινούριο - ολοκαίνουριο, τουλάχιστον κάτι λίγο ξεχασμένο: ''Περιστατικά όπως η ανεπίσημη εκεχειρία των Χριστουγέννων ‧ όταν Βρετανοί και Γερμανοί στρατιώτες παραμέρισαν προσωρινά την αντιπαλότητά τους για να παίξουν ποδόσφαιρο στη " γη του κανενός ", στο πεδίο μάχης της Φλαμανδίας, πιστεύεται ότι έκαναν τον Ριμέ να δει ότι το παιχνίδι είχε τη δυνατότητα να ενώσει τους ανθρώπους.''

παιχνίδι λοιπόν! όχι όμως κρυφτό... με την προσδοκία ''φτου ξελευτερία'' γίνεται κι αυτό βραχνάς. αυτό, το άλλο παιχνίδι που ο ''άλλος'' γίνεται ''υποκείμενο'' εξερεύνησης. νέος τόπος. που με σεβασμό στέκεσαι απέναντι, κοιτάς, αφουγκράζεσαι, μετράς και μετριέσαι. κι αφού σιγουρευτεί το μάτι κι ηρεμήσει το μυαλό, τότε το σώμα αρχίζει να κινείται ''προς'' και ''από''. προς τα αισθήματα που σου γεννάει και από τα σινιάλα που εκπέμπει. και μερικές φορές κινείται και ο άλλος ''προς'' και ''από''. και τότε γίνεται χορός, γίνεται κίνηση, γίνεται ελευθερία... 

ιούλιος στην αθήνα.

ιούλιος στην Αθήνα. χρόνος για βόλτες, συναντήσεις. άνθρωποι παντού. καφές, φαγητό, μπύρα μετά. όχι πάντα με αυτή την σειρά, ούτε και με τις ίδιες επιλογές.ανάλογα τη μέρα και τη διάθεση. όπως βγει. χαλαρά όμως, χωρίς βιασύνες. συναυλίες, σινεμά, περπάτημα στην πόλη. συζητήσεις, ιστορίες, γέλια. θάλασσα όχι, μπορεί να περιμένει. κι εγώ μπορώ να περιμένω. 

φεστιβάλ, συγκεντρώσεις, πορείες. αργά το απόγευμα να έχει πέσει ο ήλιος. κι άλλοι άνθρωποι, κι άλλες συναντήσεις, κι άλλες συζητήσεις. χαλαρά στο πόδι, στο παγκάκι, κατάχαμα. τσιγάρο και κουβέντα. η επικαιρότητα να τρέχει κι εμείς με την παραδοχή του δεύτερου στο κατόπι της. ήρεμοι, ακόμα κι αν (ή μάλλον επειδή) το ξέρουμε: όπως είναι τα πράγματα, πάντα ''αυτοί'' θα βρίσκονται ένα βήμα μπροστά (τουλάχιστον).

νερό, παραλίες, φόροι, μειώσεις. υγεία, παιδεία σε εκπτώσεις. χαλκιδική και καθαρίστριες αντέχουν (?) για το καλό μας.... επικαιρότητα. αλλά είναι ιούλιος, ζεσταίνεσαι, θέλεις μπύρα και κουβέντα μετά. και η κουβέντα ξεστρατίζει και από πολιτική γίνεται προσωπική. και κάθε τί προσωπικό γίνεται κι ανθρώπινο και γι αυτό ενδιαφέρον. κι άλλοι άνθρωποι, κι άλλες ιστορίες κι άλλα ενδιαφέροντα. όχι απλά ''ενδιαφέροντα'' αλλά ''περάσματα''. από ένα δειλό και λίγο ντροπιασμένο ''μου συνέβη...'' σ' ένα απελευθερωτικό ''συμβαίνει και σε άλλους''! ανακούφιση.

η επικαιρότητα δεν ζεσταίνεται, ούτε πάει για μπύρα. ιούλιος στη Γάζα. πόλεμος. άλλος ένας. ξανά συγκεντρώσεις, ξανά πορείες και μπύρες μετά. δεν κατεβαίνει ο κόσμος, βαρέθηκε. το fb γεμίζει από συνθήματα υπέρ της παλαιστίνης. γεμίζει κι από φωτογραφίες. όχι, δεν θα τις ανοίξω. ξέρω τί κάνει ο πόλεμος (για την ακρίβεια ξέρω τί μπορεί να κάνει ένας άνθρωπος σ' έναν άλλον). εκκλήσεις για βοήθεια, ψηφίσματα, ανταποκρίσεις και ξανά φωτογραφίες. επιμένω. θα κατέβω στην πορεία, αλλά τις φωτογραφίες δεν τις ''ανοίγω''. για να μπορώ να πω και μια μαλακία με τον διπλανό μου και να γελάσουμε.

και προχωράμε. και φωνάζουμε ''ιντιφάντα'' και ''αλληλεγγύη στην παλαιστίνη''. και γίνεται κάτι και γελάμε. και κάτι δεν πάει καλά. εμείς προχωράμε. ο δρόμος είναι ανοιχτός και ασφαλής (η αστυνομία έχει κόψει την κυκλοφορία). οι μπάτσοι δεν θα μας χτυπήσουν (είναι πίσω στα στενά αραγμένοι, χωρίς ''βαρύ'' εξοπλισμό). εμείς κάνουμε τον αλληλέγγυο απογευματινό μας περίπατο, την ίδια ώρα που σκοτώνονται οι άνθρωποι στους οποίους βροντοφωνάζουμε την αλληλεγγύη μας. αυτό δεν είναι συμβατό.''τουλάχιστον να καταλάβουν (ποιοι αλήθεια?), πως δεν συμφωνούμε''. ακούγεται λογικό και για την ώρα καθησυχαστικό.

νωχελικό ξύπνημα. ώρα για ενημέρωση και περιήγηση στον μαγικό κόσμο του fb. ειδήσεις για τον πόλεμο, από κάτω προσφορές για ειδυλλιακές διακοπές, οδηγίες για καλές μαμάδες, σεμινάριο κατασκευών, παρέα που απολαμβάνει μεζέ και ούζο, πιο κάτω τραγουδάκι, ακόμα πιο κάτω.... το παιδί με τα κομμένα χέρια, ανοιγμένη κοιλιά, τα έντερα έξω και παντού αίματα. έτσι απλά μου την πέταξε το fb στα μούτρα. κλείστο! το βλέμμα κολλημένο. κατέβα πιο κάτω! πού πιο κάτω? ΔΕΝ έχει πιο κάτω... το απόγευμα στη συγκέντρωση έξω απ' την ισραηλινή πρεσβεία, ένας από τους ομιλητές φώναζε: ''πού είστε έλληνες? πού είστε? επειδή ο πόλεμος δεν είναι στη χώρα σας? ΠΟΥ ΕΙΣΤΕ???'' 

απλά, πού είστε άνθρωποι....? 

ένα μαγικό χαλί...

πάλι ζέστη. με κλειστά παράθυρα ζεσταίνομαι. με ανοιχτά, δεν μπορώ να γράψω. οι γείτονες πίνουν καφέ στο μπαλκόνι κι εγώ ακούω... δεν είναι από κουτσομπολίστικη περιέργεια, ούτε και στήνω αυτί. απλώς ακούω. τις περισσότερες φορές χαίρομαι γι αυτό. άλλες πάλι, θυμίζει το βασανιστήριο της σταγόνας. απόλυτη ησυχία και ξαφνικά ακούς μια σταγόνα να πέφτει. στην αρχή δεν δίνεις σημασία, ίσως σου φαίνεται ένας οικείος ήχος. όμως σε λίγο το μυαλό περιμένει την επόμενη σταγόνα σε μια καταναγκαστική αναμονή . δεν μπορεί να σκεφτεί τίποτα άλλο, δεν περιμένει τίποτα άλλο, παρά την επόμενη σταγόνα να πέσει, για να ησυχάσει ένα δευτερόλεπτο, πριν ξεκινήσει και πάλι η αναμονή.

ο λόγος που ακούω τους ανθρώπους, είναι γιατί μου αρέσουν οι ιστορίες. μαγεύομαι... οι λέξεις μεταφράζονται σε εικόνες, οι εικόνες σε συναισθήματα και τα συναισθήματα επιστρέφουν στον πραγματικό κόσμο και τον ζωγραφίζουν. και να σκεφτείς, ότι σαν παιδί (μέχρι που έμαθα να διαβάζω δηλαδή), το μόνο παραμύθι που μας έλεγε ο πατέρας μου, ήταν ''η λιωμένη η γατούλα''! επρόκειτο για μια μαμά-γάτα με τρία γατάκια (σύμπτωση), όπου το ένα πέρασε χωρίς να προσέχει τον δρόμο και το πάτησε το αυτοκίνητο. είχε μεγάλο άγχος παρά τα (ελάχιστα) αυτοκίνητα που κυκλοφορούσαν τότε. ο ίδιος λίγο έλειψε να επιβεβαιωθεί κι εγώ έμαθα από την ηλικία των τεσσάρων περίπου τί θα πει διπλό μήνυμα: από τη μέση και πάνω αγκαλιασμένη και προφυλαγμένη και από τη μέση και κάτω δαρμένη.

ο λόγος που γράφω τις ιστορίες των ανθρώπων (ευκαιρίας δοθείσης και της δικής μου!), είναι απλός: κάθε μέρα συναντάω δεκάδες ανθρώπους στους δρόμους, στο μετρό, στα λεωφορεία (αγαπημένα!), όπου βρεθώ σ' αυτή την τεράστια πόλη. ανθρώπους, που στην πλειοψηφία τους δεν θα τους ξανασυναντήσω. όμως κάθε συνάντηση είναι μοναδική. ο καθένας δηλώνει αυτήν ακριβώς την μοναδικότητα, με το ντύσιμο, το βλέμμα, το περπάτημά του. κάθε ένας είναι και και μια πιθανότητα αλληλλοσυσχέτισης. δεν στεναχωριέμαι που αυτή η συσχέτιση δεν θα πραγματωθεί. θα ήταν - εκτός από ανέφικτο- εξοντωτικό να γνωρίζεις τόσους πολλούς ανθρώπους. αυτό που όμως είναι σίγουρα πραγματικό, είναι πως κάθε μέρα επικοινωνούμε όχι απλά με ανθρώπους, αλλά με τις ιστορίες τους. κι αυτό είναι μαγικό...

αυτό ένιωσα πολύ έντονα τις τελευταίες ημέρες. συνάντησα πλήθος ανθρώπων εκτός και εντός σπιτιού (εκτός από τα βιβλία και το fb είναι ένας τόπος που ιστορίες ανθρώπων ξετυλίγονται). ένοιωσα συγκίνηση για τον άνθρωπο και έκπληξη για τον τρόπο που η κάθε ιστορία ''πλέκεται'' με τη δική μου. υφαίνουμε με κάποιο τρόπο ο καθένας το δικό του χαλί, και όταν συναντιόμαστε δείχνουμε το εργόχειρό μας στον άλλο και φτιάχνουμε ενώσεις. χαρά, συγκίνηση, φόβος, ντροπή είναι οι κλωστές μας. έτσι μπλέκονται τα χρώματα, τα σχέδια και οι ραφές. και ίσως, αν καταφέρουμε να φτιάξουμε ένα μεγάλο χαλί, ίσως να χωρέσουμε όλοι πάνω του κι αυτό να σηκωθεί...                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                 

επιστροφή.

όμορφες μέρες του ιούνη. όλη η αθήνα ένα πανηγύρι. φεστιβάλ, εκδηλώσεις, δράσεις. όχι πλαισιωμένες από κυβερνητικούς μηχανισμούς και εταιρίες. σε πλατείες, πάρκα και λοιπούς χώρους ο άνθρωπος δρα, δημιουργεί και αναπνέει. όταν κλείσει αυτός ο κύκλος, τίποτα δε θα θυμίζει την αρτιότητα μιας εκδήλωσης, ο ίδιος ο χώρος όμως θα έχει σηματαδοτηθεί από την τρυφερότητα, την εγγύτητα, την αίσθηση του ''ανήκειν'. της βεβαιότητας πως μια άλλη ζωή στέκεται πιο πέρα και μας κλείνει το μάτι. θα παίρνουμε μια ανάσα και θα προχωράμε.

 

χθες αργά γυρνώντας με το ταξί από μια τέτοια πραγματικότητα.το να παίρνεις ταξί τέτοιες ώρες, γεννάει μια μικρή ανησυχία. ιδιαίτερα, αν ο προορισμός σου σε βγάζει από το κέντρο και σε στέλνει κατ' ευθείαν στο βουνό. πολλά ταξί στην πιάτσα, πρώτη αίσθηση σιγουριάς. μπαίνω στο πρώτο, στη διαπασών το κλαρίνο. μετά από μια βραδιά καλοπαιγμένης swing μουσικής, θα μπορούσα να το εκλάβω και ως βαρβαρότητα, αλλά τέτοιες ώρες θεωρείται ως ένα δεύτερο σημάδι ασφάλειας. πόσοι οδηγοί ταξί που συχνάζουν στη συγκεκριμένη πιάτσα, αρέσκονται σε ''δημοτικά'' ακούσματα?

καθησυχασμένη χώθηκα στο πίσω κάθισμα, έδωσα τον προορισμό μου και δεν ξανάκουσα την μουσική, μέχρι που κατάλαβα πως κόντευα να φτάσω. βρισκόμασταν στην τελευταία διακλάδωση του δρόμου. αριστερά σε πάει κατ' ευθείαν στο βουνό, δεξιά φτάνεις σπίτι. το μυαλό σε εγρήγορση. ''αριστερά'', μου έχει ξεφύγει αρκετές φορές - μου είναι κι εύκολο - και το ταξί έχει κοκαλώσει. ''πού, στο βουνό?'' εύλογη η απορία του οδηγού. ''συγνώμη, δεξιά ήθελα να πω, αλλά τέτοιες ώρες...'' τέτοιες ώρες, τέτοια λόγια! συμβουλεύτηκα το βραχιολάκι-οδηγό και ... ''δεξιά!''.

μόλις είχαμε περάσει τον ξενώνα και βρισκόμασταν μπροστά στο υδραγωγείο. το βουνό μπροστά. ''να 'ξερες τί μου θυμίζεις κοπελλιά, εδώ που μ' έφερες...'' γαμώ την τύχη μου! έπεσα τόσο έξω? ανάσα γρήγορη, το μυαλό σε θέση μάχης. ''τί εννοείτε?'' ''να, δυο χρόνια έζησα εδώ''. αναφερόταν στον ξενώνα. χαλάρωσα. ''άστεγος''. γύρισε και με κύτταξε. σκληρό πρόσωπο, γεμάτο σημάδια εφηβικής (?) ακμής. η καρδιά μου σταμάτησε. ήταν ένας από ΑΥΤΟΥΣ. που αποφεύγουμε να κυττάξουμε, που ευχόμαστε να μην καθίσει δίπλα μας στο λεωφορείο, που μας θυμώνει, γιατί μας θυμίζει πως το ''είμαι'' και ''δεν είμαι'' στις μέρες μας είναι λαχείο. αν το τραβήξεις, πέθανες! 

''θα πρέπει να είστε πολύ περήφανος για τον εαυτό σας!'' ''γιατί?'' γύρισε πάλι και με κύτταξε, σαν αυτή του η ιδιότητα να καθόριζε τη θέση του στον κόσμο. ''γιατί τα καταφέρατε! γυρίσατε...''. ''ναι... ξέρεις, ήταν ωραία χρόνια... πέρασα καλά εδώ'' ''εννοείτε με τους συγκατοίκους ή με το προσωπικό?'' ήθελα να μάθω τί κάνει έναν άνθρωπο να λέει ''πέρασα καλά!'' όταν όλα γύρω του έχουν καταρρεύσει. ''με το προσωπικό. ήταν καλοί άνθρωποι...'' ''χαίρομαι που υπάρχουν τέτοιοι χώροι! κανένας άνθρωπος δεν πρέπει να ζει στο δρόμο!'' είχαμε σχεδόν φτάσει και δεν ήξερα τί να πω σ' έναν άνθρωπο που σου κάνει τέτοιο άνοιγμα και σε 2 λεπτά πρέπει να τον αφήσεις... έσπασε λίγο η φωνή του, βγήκε το παράπονο ''κανένας άνθρωπος δεν πρέπει να ζει στο δρόμο... δεν πρέπει...'' πλήρωσα και βγήκα. ''να είστε καλά!'' ''κι εσύ κοπελλιά...'' περίμενε μέχρι να ξεκλειδώσω και να μπω στο σπίτι - φροντίδα είναι αυτό - και έφυγε. να είναι καλά!

βασανίζομαι...

είναι η πρώτη φορά που ξεκινάω από τον τίτλο. για την ακρίβεια είναι η πρώτη φορά που έχει μπαστακωθεί μια λέξη στο μυαλό μου, μήνες τώρα (μπορεί και χρόνια?), και δεν λέει να ξεκουνήσει! και η αλήθεια είναι πως το απέφευγα επιμελώς. δεν μου αρέσει να καταπιάνομαι με κάτι τόσο διαδεδομένο, αφ' ενός γιατί κινδυνεύεις να απογυμνώσεις την αλήθεια ενός άλλου, να την κάνεις λίγη και μίζερη, αφ' ετέρου γιατί με μια λέξη τα είπε όλα ο άνθρωπος! τί να γράψεις από εκεί και πέρα...

έλα όμως που δεν μ' αφήνει. θα το γράψω λοιπόν και στο ''δημοσίευση'' θα αποφασίσω... βασανίζομαι λοιπόν... το βλέπω μπροστά μου κάθε μέρα. στη Δάφνη με τεράστια γραμματοσειρά στον τοίχο της πυρκάλ. σαν να μιλάει το ίδιο το εργοστάσιο. οχυρωμένο, γκρίζο, εγκαταλελειμμένο. ίδιο κτήριο-φάντασμα που θυμάται με νοσταλγία το παρελθόν και τρομάζει μπροστά στο παρόν. και αυτός ακριβώς ο τρόμος είναι που πάνω στον τοίχο του γίνεται μοναξιά, απελπισία, αλλά και μια προσπάθεια για επαφή, για κάποιον που θα αναρωτηθεί για την ύπαρξη και την ιστορία του. ένα κτήριο σε απόγνωση...

στριμωγμένο στην αρχή της βουλιαγμένης. βρήκε χώρο και είπε ν' απλωθεί! έλα όμως που δεν υπολόγισε σωστά... τα πρώτα γράμματα σε απόσταση, το κάθε ένα και μια ανεξάρτητη οντότητα. σχεδόν κολλημένα τα τελευταία, σαν το ένα να επιβιώνει κλέβοντας χώρο από το άλλο. ένα βασανίζομαι που απέτυχε στο ταίριασμα. που τα στοιχεία του πέρασαν από το '' δεν χρειάζομαι κανέναν'' στο ''δεν υπάρχω χωρίς εσένα''. πόσο ν' αντέξει και ένας τοίχος...

με τεχνοτροπία στου Fix. τα γράμματά του τετραγωνισμένα, σχηματίζουν τον τέλειο κύβο. η ίδια η δομή του, τείχος απέναντι στην καθημερινότητα που τσακίζει. κανένας άνεργος, άστεγος, απελπισμένος δεν χωράει σ' αυτό το βασανίζομαι. δεν καίγεται από βιτριόλι, δεν μαχαιρώνεται, δεν πνίγεται, δεν ζει... από τον τρόμο του μη σπάσει έκλεισε για ό,τι κακό, και μαζί για ό,τι καλό υπάρχει εκεί έξω ... 

ανακοίνωση σ' έναν τοίχο σπιτιού στα εξάρχεια. γράμματα ωοειδή, κάποιοι κύκλοι να εφάπτονται, άλλοι να μένουν λίγο ανοιχτοί, σε καμία περίπτωση δε το λες καλλιγραφία. βασανίζομαι που σε θέλω... που με την σκέψη σου κοιμάμαι και ξυπνάω. που κάθομαι πάντα απέναντι από πόρτες και παράθυρα μην τύχει και περάσεις. που μια ματιά, ένα άγγιγμα είναι ευτυχία και η απουσία σου η μόνη δυστυχία. που πονάω και μ'αρέσει. που ο φόβος με καταλύει κι ο ίδιος φόβος με δυναμώνει. που τρέχω με απίστευτη ταχύτητα από το άδειασμα στο πλήρες και ξανά, πάλι πίσω. που δεν σε θέλω... που κουρασμένο το μυαλό θέλει να τελειώνει με τη σκέψη σου. που δεν αντέχω τα πάνω και τα κάτω μου. που μετράω τη συμπεριφορά σου, για να βγάλω το αποτέλεσμα που θέλω. που δεν καταλαβαίνω... που βασανί-ζω-μαι...

συν(απαντήματα)...

τρέφω μια βαθιά εκτίμηση στις ''διακοπές'' πάσης φύσεως. είναι τόσο έξω από τα δεδομένα μου να κυκλοφορώ πρωινό καθημερινής στην πόλη, που σχεδόν ζηλεύω τους ανθρώπους που πίνουν τον καφέ τους αμέριμνοι την ώρα που τρέχω να προλάβω ένα λεωφορείο, ώστε να φτάσω εγκαίρως στη δουλειά. μεγάλωσα εξάλλου σε μια οικογένεια που η ''δουλειά'' ήταν πρωταρχικής σημασίας και αξίας. μπορούσα να διαβάζω, να παίζω, ακόμα και να βλέπω τηλεόραση (με τους ανάλογους περιορισμούς πάντα), αλλά το να χαζεύω ή να περιπλανιέμαι άσκοπα ήταν κάτι το ακατανόητο και συνιστούσε λόγο ανησυχίας. ''αργία μήτηρ πάσης κακίας'' στην εφαρμογή του! με τα χρόνια (και διαρκή εξάσκηση) κατάφερα να τελειοποιήσω τον μεγαλύτερο εχθρό του συμβατικού εκπαιδευτικού συστήματος: να ονειρεύομαι με τα μάτια ανοιχτά! να βρίσκομαι στο πλάνο (με το συμβατικό μυαλό μου), και σε όλα τα άλλα μήκη και πλάτη της γης (και πέρα από αυτήν) με την υπόλοιπη ουσία μου. νίκη!!!

έτσι κάπως κυκλοφορώ και σ' αυτή την πόλη. με τα πόδια στο δρόμο και το κεφάλι πάντα έξω και πάντα ψηλά... και όσο πιο ψηλά τόσο πιο ανώμαλη η προσγείωση. τόσα χρόνια εκπαίδευσης έχουν κάνει τη δουλειά τους εξάλλου. τόσο... όσο... τόσο εκτός, όσο άμεσα να βρεθείς εντός. τόσο ψηλά, όσο γρήγορα να πιάσεις χαμηλά. τόσο αλλού, όσο τάχιστα να έρθεις στο εδώ... 

στο εδώ και τώρα λοιπόν! στην ομόνοια πρωινό τρίτης. κόσμος πολύς κάτω από την πλατεία (όσο μου αρέσει αυτή η υπόγεια αίσθηση, τόσο με απωθεί η ''φωτεινή'' πλευρά της πλατείας). ''κάτω'' μου φαίνονται όλα φυσιολογικά, ''πάνω'' δεν ξέρω που να σταθώ. κάπως έτσι αλλάζουν και μπερδεύονται οι συσχετισμοί...''κάτω'' λοιπόν και με σταμάτησε μια κοπέλα. τράβηξα απρόθυμα τ' ακουστικά από τ' αυτιά μου και χωρίς να την προσέξω της μουρμούρισα ένα συγκαταβατικό ''παρακαλώ?''. ''μήπως μπορείτε να μου πείτε, αν ισχύει ακόμα το εισιτήριο? είμαι αγράμματη''. ευχάριστη φωνή, γάργαρη. 

ξαφνιάστηκα. ξέρω ανθρώπους ''αγράμματους'', στο χωριό μου. μόνο που λιγοστεύουν όσο τα χρόνια περνούν. έχω διαβάσει για τα μεγάλα ποσοστά αναλφάβητων σε μειονοτικούς πληθυσμούς, μόνο που τα εξισορροπώ με τα σχολεία δεύτερης ευκαιρίας και με παρεμφερείς θεσμούς. κοίταξα την κοπέλα. όχι πάνω από 25, πιασμένα μαλλιά, συμβατικό ντύσιμο, ευχάριστο πρόσωπο. ''είμαι αγράμματη''. χωρίς καμιά κατηγόρια ή πίκρα. όπως λες σε μια φίλη ''είμαι αδιάθετη'' και αυτό φτάνει.

προσπάθησα να δω τα νούμερα. χωρίς γυαλιά δεν ξεχώρισα τίποτα. ''δεν βλέπω χωρίς τα γυαλιά μου'' σχεδόν απολογήθηκα. ''δεν πειράζει'' μου χαμογέλασε και με το χέρι της με χάιδεψε ψηλά, στον ώμο. χωρίσαμε. φαντάστηκα, πως είχα τα γυαλιά μου και της έδειχνα ποιά νούμερα να κυττάει, ώστε να μπορεί μετά να τα συγκρίνει με τους πίνακες του μετρό. με συγκίνησε. η φωνή της, η στάση της, ο τρόπος που μου ξεδίπλωσε την αλήθεια της. χωρίς ντροπή και χωρίς θυμό.

θα μπορούσα εδώ να γράψω για το εκπαιδευτικό μας σύστημα που πετάει έξω τους λιγότερο προνομιούχους, για μια ολόκληρη κοινωνία που απορρίπτει και αδιαφορεί για ό,τι διαφορετικό. όμως τη στιγμή που με άγγιξε και μου χαμογέλασε, ένοιωσα πως μόλις είχαμε καταλάβει η μια τη άλλη. για διαφορετικούς λόγους, εκείνη τη στιγμή είμασταν και οι δύο ανίκανες να ανταποκριθούμε σε κάτι δεδομένο και αυτονόητο για τους περισσότερους. 

σκέφτηκα τον εαυτό μου και μια συνθήκη που διαπραγματεύομαι τώρα. σκέφτηκα και την κοπέλα. πόσο κουράγιο χρειάζεται να έχεις για να πεις απλά ''δεν ξέρω''.χωρίς ντροπή ή θυμό. ''μπορεί να γνωρίζω χίλια δυο άλλα πράγματα, αλλά αυτό απλά δεν το ξέρω''. σαν να μπήκαν τα πράγματα στη θέση τους....

έλληνας? εύκολο. άνθρωπος?....

στον απόηχο της επετείου σήμερα. στο μετρό διάχυτη ήταν η μυρωδιά σκορδαλιάς. το λεωφορείο πάλι ανέδιδε παστουρμά. διαφορετικά μέσα, διαφορετικοί κόσμοι, διαφορετικές μαγειρικές. υπό κανονικές συνθήκες θα αναθεμάτιζα την συνήθεια της ονειροπόλησης, που μου στοίχισε το δίπλωμα (μαζί με αρκετές χιλιάδες δραχμές τότε, αφού και τα μαθήματα είχα ολοκληρώσει και τα παράβολα πληρώσει). όμως ήταν μάης μήνας και ο κόσμος γεμάτος χρώματα, αρώματα και έρωτες...

έτσι και σήμερα. άνοιξη, ανθισμένες γλάστρες, τιτιβίσματα, καθαρός ουρανός και αυτές οι νερατζιές, μοσχοβολιά σκέτη! να θες να κάθεσαι από κάτω με τις ώρες και να παίρνεις τζούρες . και όσο για έρωτες... ε, για να κρατιέται απασχολημένο το μυαλό, όλο και κάτι βρίσκεται... όχι λοιπόν! δε θα μου χαλούσαν τη διάθεση μερικά κιλά σκορδαλιάς και παστουρμά! με τα ακουστικά στ' αυτιά κόλλησα στο παράθυρο και στην ονειροπόλησή μου...

και τα κατάφερα! κράτησα το συννεφάκι μου κοντά μου όλο το πρωινό. και αν κάτι πήγαινε να στραβώσει, του έριχνα μια κλεφτή ματιά και ο κόσμος γινόταν και πάλι όμορφος... το μεσημέρι γυρίζοντας με μία συνάδελφο, μου είπε πως με είδε στο όνειρό της. πως ήμουν πολύχρωμα ντυμένη και χαμογελαστή και ήρεμη. το συννεφάκι μου έκλεινε το μάτι...

με άφησε στη στάση μου. ο ''και του πουλιού το γάλα'' βασιλόπουλος ( που τώρα πια έχει αλλάξει σε φθηνοΠΟΛΗ - άλλαξαν και οι εποχές βλέπεις...) δούλευε κανονικά. απ' έξω και ο παππούς του. κάθε super-market έχει τους δικούς του ''ζητιάνους''. μαθαίνουν τους υπαλλήλους, τους γνωρίζουν κι αυτοί και κάποιες φορές ανταλλάσσουν δυο κουβέντες. ο παππούς του βασιλόπουλου είναι ένας συμπαθητικός άνθρωπος. πάντα περιποιημένος, με άσπρα γένια και μαλλιά. ώρες στέκεται όρθιος και περιμένει. δεν πλησιάζει, δεν ζητάει και το ευχαριστώ του είναι σαν να το λέει άνθρωπος που του παραχώρησες τη θέση στο λεωφορείο. τον συναντάω κάποιες φορές στον κυρ-κώστα, το μαγειρείο της περιοχής. εγώ παίρνω φαγητό σε πακέτο, ο παππούς κάθεται, να φάει σαν άνθρωπος. ανάλογα με την είσπραξη της μέρας διαλέγει και το φαγητό του.

σήμερα δεν ήθελα να κάνω ψώνια κι έτσι περίμενα στη στάση. λίγα μέτρα πιο κάτω, απέναντι από την είσοδο κι ο παππούς. σκέφτηκα, πως αν είχα ψωνίσει, θα του είχα δώσει κάτι, αλλά τώρα σαν να μην χρειαζόταν. απορροφήθηκα στις σκέψεις μου. κάπου εκεί ακούστηκε η φωνή του παππού. μιλούσε χαμηλόφωνα, σαν να είχε τον εαυτό του απέναντι και με ήρεμη φωνή του εξηγούσε ''τί να κάνεις, θα φας από τα σκουπίδια'' πάγωσα. σηκώθηκα, τον πλησίασα γρήγορα και του έδωσα χρήματα (μετά θα κάκιζα τον εαυτό μου που δεν φρόντισα να του δώσω περισσότερα, ΤΩΡΑ έχω γαμώτο, αύριο δεν ξέρω...) ''σ' ευχαριστώ, σ' ευχαριστώ πολύ, ε...'' άλλαξε ο τόνος της φωνής του...

το συννεφάκι μου από ώρα με είχε εγκαταλείψει. το ίδιο και η καλή μου διάθεση. το στομάχι μου ένας κόμπος που σε λίγο θ' ανέβαινε στον λαιμό κι από κει στα μάτια. άγριες μέρες μέσα στην άνοιξη...

κάτι να γυαλίζει...

δευτέρα βράδυ στο ταξί γυρνώντας σπίτι. ο οδηγός περίπου μεσήλικας, με κοτσίδα. μόλις είχε αποβιβάσει μια κοπέλα, ασιατικής καταγωγής. ''η καημένη, έχει μπερδευτεί μάλλον'' μου εξήγησε χωρίς να τον ρωτήσω και βάλθηκε να μου χαρτογραφεί τη χωρίς αποτέλεσμα διαδρομή που είχε ακολουθήσει. ήμουν πολύ κουρασμένη για να τον ακούσω, επειδή όμως είχε εκφραστεί με συμπάθεια για την νεαρή μετανάστρια, αποφάσισα να τον ανταμείψω παραχωρώντας του λίγη προσοχή.

''μου είπε να την αφήσω, αλλά δεν ξέρει που θέλει να πάει'' συνέχισε. ''μπορεί να πηγαίνει σε δουλειά'' είπα ό,τι μου ήρθε πρώτο στο μυαλό, απλά για να πω κάτι. ''μπα, όχι. δεν φαινόταν για τέτοια κοπέλα. ήταν μαζεμένη, καλό κορίτσι.'' σκέφτηκα τις κοπέλες που είδα προχθές στην 3ης Σεπτεμβρίου, λίγο πριν το Ε.Κ.Α. γυναίκες που θα μπορούσαν να είναι η γειτόνισσα του διπλανού διαμερίσματος, η φίλη που πέρασε φοιτήτρια, μια οποιαδήποτε κοπέλα που συναντάς στη στάση ενός λεωφορείου. τί εννοούσε ''μαζεμένη?

ήμουν πολύ κουρασμένη, για να μπω σε τέτοια κουβέντα. ''δεν με καταλάβατε, εννοούσα ότι μπορεί να κρατάει κάποιο παιδί....'' ''τέτοια ώρα?'' με διέκοψε. ήθελα να τελειώσει η κουβέντα. ''μπορεί να πηγαίνει σε γνωστούς της και να μην ξέρει ακριβώς το δρόμο. υποθέτω θα ρωτήσει και θα το βρει''. ο ταξιτζής συμφώνησε μαζί μου και χώθηκα ανακουφισμένη στο κάθισμα. τέλος γι απόψε...

αμ δε! ο άνθρωπος είχε όρεξη για κουβέντα. εγώ πάλι όχι. αφού μου ανέπτυξε τη θεωρία του που συνοπτικά προέβλεπε το τέλος του κόσμου, άρχισε να μου εξιστορεί τις συνθήκες στις οποίες μεγάλωσε. ''περιμέναμε τον νερουλά να μας φέρει νερό. παίρναμε τρία μπουκάλια για να πίνουμε και πλέναμε τα πιάτα με νερό από το πηγάδι. ο μπαμπάς μου .... '' εδώ σταμάτησα ν' ακούω. η προσφώνηση ''μπαμπάς'' από μεσήλικα με φέρνει σε αμηχανία.

φτάσαμε στο δρόμο μου. σε λίγο θα ήμουν σπίτι! πρόσεξα ένα νεαρό άνδρα, μελαμψό, με κουκούλα. είχε σταθεί στην άκρη του δρόμου, ακίνητος, σαν να κοίταζε κάτι με ενδιαφέρον. τον πρόσεξε και ο ταξιτζής. ''τί θα κάνει το καλόπαιδο? θα σπάσει 'κανα τζάμι'' αποφάσισε. ''μπορεί απλά να κοιτάει κάτι'' απάντησα μπερδεμένη. ο ίδιος άνθρωπος που είχε εκφραστεί με συμπάθεια για μία μετανάστρια, τώρα με εντελώς αυθαίρετο τρόπο καταδίκαζε έναν άνθρωπο λόγω της καταγωγής του.

''έχετε πολλούς τέτοιους πακιστανούς που κοιμούνται έξω?'' με επιβεβεβαίωσε. ''όχι...'' απάντησα προσπαθώντας να αποφασίσω τί θα κάνω. ''πάει, το 'σπασε!'' με ξάφνιασε. ''τον είδατε να το σπάει?'' θα έμπαινα στην κουβέντα. ''όχι, αλλά θα το σπάσει. 'κανα GPS, κάτι θα έχει για να πουλήσει!'' ''μα δεν το έσπασε! και να σας πω και κάτι? δεν θα ήθελα να βρεθώ σε τέτοια θέση, αλλά αν ο άλλος πεινάει, θα κλέψει για να φάει!'' ''ναι, αλλά όχι από 'μένα!'' απάντησε και σταμάτησε το ταξί έξω από το σπίτι μου.

έβγαλα να πληρώσω. γύρισε προς το μέρος μου και τινάχτηκε απότομα. ''τί είναι αυτό?'' τρόμαξε. ''ποιό?'' δεν καταλάβαινα τίποτα. μαζεύτηκε αμέσως.''τίποτα, νόμιζα πως κάτι γυάλιζε''. ακούστηκε ντροπιασμένος. ο ίδιος άνθρωπος που λίγα λεπτά πριν είχε εκφραστεί με τόση σιγουριά και αυτοπεποίθηση υπονοώντας την ανωτερότητά του, είχε φοβηθεί από κάτι που νόμιζε πως είχα (μαχαίρι?). μπερδεύτηκα ακόμη περισσότερο. σαν ''ρατσιστή'' μπορούσα εύκολα να τον αντιμετωπίσω. σαν φοβισμένο όμως? βγήκα από το ταξί και μπήκα στο σπίτι.

ιστορίες χωρίς happy end...

με μια φίλη καθίσαμε για ένα καφέ τις προάλλες. μεσημεράκι μετά τη δουλειά (ένα από τα καλά του πρωινού ωραρίου είναι πως προλαβαίνεις να πιεις καφέ και να είναι μέρα!), βγήκαμε από το μετρό και καθίσαμε σε ένα ''φούρνο'',από αυτούς που μπορείς να βρεις από το ψωμί της μέρας μέχρι ένα γρήγορο γεύμα με συνοδεία freddo espresso. και τα τρία ( αρτοπωλείο, καφετέρια, ταχυφαγείο ) σε ένα δηλαδή. δεν έχω αποφασίσει ακόμα, αν τα συμπαθώ αυτά τα ''πολυκαταστήματα'' ή όχι...

την ιδιοκτήτριά του πάντως από την πρώτη ματιά αποφάσισα πως δεν τη συμπαθώ. αποφεύγω να το κάνω αυτό, γιατί είναι άδικο, αβάσιμο και κυρίως γιατί οι άνθρωποι σε εκπλήσσουν. έτσι προσπάθησα να αγνοήσω το ύφος προέδρου (ΔΝΤ τουλάχιστον) που υποστηριζόταν από το ανάλογο ντύσιμο και το άψογο (ξανθό) μαλλί κομμωτηρίου. με ''φορτωμένη'' ευγένεια (τέτοια που καταντάει στο άκουσμά της αγένεια) με ρώτησε τί θέλω. ''έναν φυσικό χυμό πορτοκάλι και έναν ελληνικό καφέ'' απάντησα. ''για τον καφέ θα περάσετε δίπλα'' (εννοούσε την κοπέλα που σχεδόν ακουμπούσε πάνω της σε κάθε κίνησή της).

πρόσεξα τις δύο κοπέλες πίσω από τις βιτρίνες με τα εδέσματα. δε θα ήταν πάνω από 22 χρονών, με μαλλιά μαζεμένα, σκουφάκι και στολή εργασίας. α! και κατακόκκινο κραγιόν (προφανώς στυλιστική λεπτομέρεια της αφεντικίνας). όμορφες και μόνο από την ηλικία τους. ευγενικές, αμίλητες και μαζεμένες. επανέλαβα την παραγγελία μου στην κοπέλα που έφτιαχνε τον καφέ και περίμενα.

εν τω μεταξύ η ιδιοκτήτρια του μαγαζιού είχε βάλει μερικά πορτοκάλια σε ένα σωλήνα. από εκεί κατρακυλούσαν σε ένα ''κουτί''. από ένα άνοιγμα στο κάτω μέρος του έβγαινε χυμός. την ώρα που σκεφτόμουν, αν η μηχανή κόβει στη μέση τα πορτοκάλια ή τα στύβει μαζί με τη φλούδα, οπότε θα πρέπει να τα πλένουν καλά πριν τα στύψουν (δεν είδα κάτι τέτοιο), μπήκε στο μαγαζί ένας νεαρός γύρω στα 20. πλησίασε την ιδιοκτήτρια και τη ρώτησε, αν μπορούσε ν' αφήσει ένα βιογραφικό. χάρηκα την διάθεσή του να διεκδικήσει δουλειά, ένοιωσα κι ένα σφίξιμο για την αναμενόμενη άρνηση. η ιδιοκτήτρια κορδώθηκε. ''άφησέ το σ' εμένα''. ο νεαρός της έδωσε το βιογραφικό και έκανε να φύγει. ''μπαρίστας είσαι?'' πρόλαβε να τον ρωτήσει. ''ναι'', απάντησε εκείνος. ''τότε μη φύγεις, να με περιμένεις!''. με ενόχλησε το υπονοούμενο στη φωνή της. ''έχει τα τριπλά του χρόνια!'' σκέφτηκα... 

''μπαρίστας''... το ίδιο πρωί είχα ακούσει την λέξη για πρώτη φορά. σημαίνει ''αυτός που είναι πίσω από την μπάρα'' (κατά το αρσιβαρίστας δηλαδή???). τότε κατάλαβα τί συνέβαινε. μόλις εκείνη τη στιγμή η κοπέλα στους καφέδες είχε πληροφορηθεί την απόλυσή της. την κοίταξα. με σφιγμένο, κατακόκκινο στόμα εξακολουθούσε να ετοιμάζει την παραγγελία μου. δεν κοίταξε την ''αφεντικίνα'' της, δεν ρώτησε, ούτε διαμαρτυρήθηκε. απλά συνέχιζε τη δουλειά της. μόνο η άλλη κοπέλα που ήταν στα φαγητά, πέρασε από δίπλα της και της έσφιξε το χέρι. γρήγορα, μην την πάρει είδηση η κυρία...

μια χειρονομία που αν είχε φωνή θα έλεγε: ''άκουσα και είμαι εδώ. έχω ανάγκη τη δουλειά, αλλά έχω ανάγκη και να σου συμπαρασταθώ, όπως μπορώ. κουράγιο...'' μια ανθρώπινη αντίδραση σε μια απάνθρωπη συμπεριφορά. το κορίτσι μου έδωσε τον καφέ. ''έτοιμος και ο χυμός σας'' ανακοίνωσε η κυρία. ''και φαίνεται υπέροχος'' συμπλήρωσε. ''καλός είναι ο χυμός, αλλά ο καφές φαίνεται απολαυστικός'' της απάντησα, πλήρωσα και έφυγα...

για ποια ελλάδα ρε γαμώτο...

σάββατο βραδάκι στη ριζάρη, έξω από το μετρό. κλούβες παραταγμένες, κλειστός ο δρόμος, ''η πορεία'' σκέφτηκα. τράβηξα τα ακουστικά, συνθήματα στον αέρα. ''το αντιφασιστικό!'' χαμογέλασα. αυτόματα (κάτι σαν τον σκύλο του παβλώφ) κατευθύνθηκα προς τις φωνές. δεν κατέβηκα αυτή τη φορά στο συλλαλητήριο. πιο πολύ η κούραση ήταν, η ανάγκη για ένα ''φυσιολογικό'' σάββατο, λίγο και η αμηχανία μπροστά σε μία απαγόρευση... 

δε νιώθω άσχημα για τους πολλούς. δεν με αφορούν, όσοι περιμένουν από τους άλλους να κάνουν την αρχή. δεν τους επιτρέπω ούτε και να με ζαλίζουν με τις ''προσωπικές'' τους θέσεις - χτισμένες πάνω στα δελτία ειδήσεων - που καταλήγουν πάντα στο ότι φταίει κάποιος άλλος. ''μα εσύ τον ψήφισες αυτόν τον άλλο'' τους απαντάω και η κουβέντα τελειώνει εκεί. έχω αρχίσει να μαζεύω αντιπάθειες. αυτό είναι κάτι πρωτόγνωρο για 'μένα, γιατί έχω συνηθίσει να με συμπαθούν. δεν την θέλω όμως τη συμπάθεια που υπονοεί ''όλοι το ίδιο είμαστε'' (κάτι σαν το όλοι μαζί τα φάγαμε). ε, όχι! δεν είμαστε όλοι το ίδιο. όπως εγώ πρέπει να αντέξω κάθε φορά το κάψιμο στα μάτια, το κυνηγητό και την βία, έτσι και όσοι κατοικοεδρεύουν στον καναπέ, να αντέξουν ότι η ανοχή και η παραίτησή τους συμμαχεί και στηρίζει το σύστημα που μας τρώει. δεν νοιώθω άσχημα λοιπόν για τους πολλούς. για τους λίγους νοιώθω, γι αυτούς που ακόμα μια φορά ήταν στο δρόμο, ενώ εγώ όχι... 

πλησίασα τις κλούβες. τώρα τα συνθήματα ακουγόντουσαν καθαρά. ''έξω οι ξένοι από την ελλάδα''. πάγωσα. κύτταξα μπροστά μου. δεκάδες ελληνικές σημαίες. το γαλανόλευκο έσπαγε από το κόκκινο με τον μαίανδρο στη μέση. πώς την πατήσαμε έτσι? πώς αφήσαμε ένα σύμβολο αγώνα για ελευθερία στα χέρια των πολέμιων της? πώς έκαναν δικό τους το κόκκινο χρώμα? κοίταξα τους μετέχοντες. μικρά μπλογκ, ίδια πανό (άλλαζε μόνο η ονομασία της περιοχής - προφανώς ήταν παραγγελία φασόν), δυο και τρεις σημαίες ο καθένας στα χέρια, δυναμική συμμετοχή στα συνθήματα. πρόσεξα καλύτερα. μεγαλόσωμοι με πιτ-μπουλ, οικογενειάρχες με παιδάκια, κάτι κοπελλιές πιασμένες ''α λα μπρατσέτα'', πολλοί άνθρωποι με αναπηρίες (εμφανείς....), και αρκετοί μπαχαλάκηδες (με καλυμμένο πρόσωπο). μια φυσιολογική πορεία. αυτό είναι και το πιο επικίνδυνο. πως το κτήνος με προσωπείο ''φυσιολογικό'', μπαίνει σιγά-σιγά στην καθημερινότητά μας μέσα από πράγματα οικεία (και αξίας για πολλούς από εμάς) μέχρι να ισχυροποιηθεί και να φανερωθεί αυτό που πραγματικά είναι... 

''αλβανέ, αλβανέ, δε θα γίνεις έλληνας ποτέ'' ακουγόταν δυνατά. το επανέλαβε (χαμηλόφωνα) και ο μπάτσος δίπλα μου. γύρισα και τον κοίταξα. το βλέμμα μου είχε έκπληξη και υποτίμηση. με κοίταξε κι εκείνος. το βλέμμα του είχε πρόκληση. ξαφνικά ένοιωσα λύπη και βούρκωσα. ήθελα να φωνάξω: μα τί έχετε πάθει??? εμένα με μεγάλωσαν να σέβομαι και ν' αγαπώ τους ανθρώπους.... τί πήγε στραβά ρε γαμώτο? ένας μεγαλόσωμος ξέκοψε από την πορεία. κρατούσε μια ντουζίνα σημαίες (προφανώς τις επέστρεφε για την επόμενη ''πορεία''). σκέφτηκα ''δεν θα μετακινηθείς!''. τελευταία στιγμή έκανα λίγο αριστερά και απέφυγα τη σύγκρουση. γι αυτόν δεν υπήρχα καν. το πεζοδρόμιο ήταν δικό του. όσο καλλωπισμένο και να είναι το κτήνος από κάτι τέτοιες λεπτομέρειες καταλαβαίνεις τί πρόκειται ν' ακολουθήσει...

'' αγάπα με, αν τολμάς! "

στον απόηχο των γιορτών λοιπόν σήμερα. και όταν λέω ''γιορτές'', εννοώ διακοπές! ναι, διακόπτω από τη δουλειά, για να περνάω τα πρωινά μου, όπως ακριβώς μου αρέσει και να ξημερώνω τα βράδια μου, χωρίς τον εφιάλτη του πρωινού ξυπνήματος! πολλές οι διαδρομές λοιπόν, πολλά και αυτά που είδα και άκουσα. μέρες τώρα σκέφτομαι να τα γράψω, αλλά δεν βγαίνει... ξαναθυμάμαι τον διάλογο με τον καταστηματάρχη, που προσπαθούσε να με πείσει, πως για την άθλια οικονομική κατάσταση φταίνε οι μετανάστες. όταν του απάντησα, πως τον δικό μου μισθό ο σαμαράς μου τον κόβει και όχι οι μετανάστες, απάντησε, πως '' τί να κάνουμε,αυτόν δεν μπορούμε να τον φτάσουμε''... κατάλαβες τώρα? φταίει το γαιδούρι και χτυπάμε το σαμάρι... του απάντησα και τον άφησα να εξυπηρετήσει δύο γυναίκες από την αλλοδαπή που μπήκαν στο μαγαζί του να ψωνίσουν.(τραγική ειρωνία?). ή για τον γνωστό, που επέμενε (μεταξύ άλλων), πως μια κοπέλα μπορεί να ντύνεται ''προκλητικά'', αλλά να ξέρει, πως θα σχολιαστεί... η κουβέντα τερμάτισε όταν πολύ ήρεμα του ανακοίνωσα, πως το δικό του διεστραμμένο μυαλό δεν θα το πληρώσω εγώ!

τέτοια όμορφα (και άλλα δηλαδή...) άκουσα τις ''άγιες'' μέρες που μας κυριεύει η αγάπη, το νοιάξιμο και η φροντίδα για τον ''άλλο''... τις υπόλοιπες ...? η αλήθεια είναι πως άκουσα και κάτι νόστιμα όμως. όπως η κοπελιά στη στάση που μιλούσε με τον καλό της. ξεκίνησε χαμηλόφωνα να του ζητάει εξηγήσεις. μάλλον δεν την ικανοποίησαν και κατέληξε στην προσφώνηση ''παλιομαλάκα!''. το κινητό έκλεισε, για να χτυπήσει πάλι σε 2 λεπτά . ζητήθηκαν εξηγήσεις εκ νέου, το λεωφορείο μου ήρθε, έχασα τη συνέχεια... 

''καφρίλα'', θα σκεφτεί κάποιος.'' να τσακώνονται και να βρίζονται έτσι!''. βέβαια, το ίδιο θα σκεφτεί και αν δει δύο ανθρώπους να φιλιούνται στη μέση του δρόμου (ποιητικό!). και αν τύχει να είναι και του ίδιου φύλου, το πιθανότερο είναι να μην περιοριστεί μόνο στη σκέψη... ένα ενδιαφέρον συμπέρασμα αυτών των ημερών είναι, πως σαν κοινωνία έχουμε μπερδέψει τις εκδηλώσεις μίσους με τις εκδηλώσεις αγάπης. αυτό κατάλαβα, όταν μία γνωστή μου είπε, πως γι αυτήν είναι το ίδιο προκλητικό να φιλιούνται δύο άνθρωποι του ίδιου φύλου, με την ωμή βία, που ασκούν τα μέλη της χ.α. στην απάντηση, πως το ένα είναι αγάπη, ενώ το άλλο βία, έδειξε να το σκέφτεται...

ωστόσο, επίσης αλήθεια είναι, πως το μόνιμο θέμα διαπραγμάτευσης στις συνομιλίες, στα λεωφορεία, στους δρόμους και στα τραπεζάκια, ήταν ένα: μ' αγαπάς? την πρωτιά είχαν φυσικά τα ζευγαράκια και ακολουθούσαν μαμάδες - κόρες (στην εφηβεία), παππούδες - εγγόνια και έπονταν όλοι οι λοιποί συνδυασμοί συμπεριλαμβανομένων και των τετράποδων πλασμάτων. ερώτηση που έβγαινε με χάδι, ματιά, χαμόγελο, ενίοτε με παράπονο ή θυμό. όσο και αν ακούγεται παράδοξο, η αγάπη κυκλοφορούσε ελεύθερα αυτές τις μέρες.... 

 υ.γ. δύο τίτλοι γυρίζουν στο μυαλό μου. και οι δύο είναι τίτλοι ταινιών: ''love actually is all around'', καλός (!), ψυχαγωγικός, αμερικάνικος κινηματογράφος και το γαλλικό ''αγάπα με, αν τολμάς''. με το δεύτερο θα πάμε, όχι λόγω ηπειρωτικής εντοπιότητας, αλλά γιατί το παραμύθι είναι του γούστου μας...